Rak jelita grubego

anatomy 160524 960 720 Rak jelita grubego, czyli nowotwór występujący najczęściej w obrębie okrężnicy, zgięcia esiczo-odbytniczego i odbytnicy, zaczyna być chorobą społeczną naszej cywilizacji. W Europie jest najczęstszym nowotworem złośliwym i częstość jego występowania stale rośnie. Niestety zachorowalność ciągle jeszcze wiąże się z wysoką śmiertelnością, a spowodowane jest to opóźnieniem rozpoznania choroby. Dzieje się tak ponieważ nowotwór ten rozwija się bezobjawowo przez wiele lat, ze zmian łagodnych zwanych polipami. W 90-95% przypadków zachorowanie na ten rodzaj nowotworu jest sporadyczne, w pozostałych 5-10% ma podłoże dziedziczne. Dlatego poddając się badaniu kolonoskopowemu odpowiednio wcześnie i usuwając polipy można w prosty sposób zapobiegać rozwojowi raka jelita grubego.

Na wystąpienie raka jelita grubego wpływ mają:

zawierająca:
- dużą ilość tłuszczów
- dużą ogólną podaż energii
- dużą ilość mięsa zwłaszcza czerwonego ( wołowina, wieprzowina, baranina, cielęcina)
- małą ilość warzyw i owoców
- małą ilość błonnika
- małą ilość wapnia
- małą ilość witaminy A,C,E oraz selenu
częste spożywanie produktów przesmażonych i grillowanych (kontakt z powstającym czynnikiem rakotwórczym benzenopirenem)
częste używanie alkoholu, zwłaszcza piwa
palenie tytoniu

oraz pozostałe czynniki takie jak:

mała aktywność ruchowa, w wyniku czego ruchy jelit są zwolnione, co powoduje dłuższy kontakt ściany jelita z substancjami szkodliwymi
kontakt zawodowy z produktami ropy naftowej, azbestu i gazami spalinowymi
czynnik genetyczny
- zwiększone ryzyko zachorowania u osób, u których wśród krewnych wystąpił rak jelita grubego, żołądka, piersi, jajnika, trzonu macicy i nowotwory układu moczowego
wystąpienie w jelitach innych chorób na podłożu, których rozwinąć się może rak:
- tzw. wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- choroba Leśniowskiego-Crohna
- polipy jelita grubego
- polipowatość jelita grubego ( choroba spowodowana zmianą genetyczną, polegająca na wystąpieniu bardzo licznych polipów – w 100% przechodząca w raka)

Objawy

Rak jelita grubego może rozwijać się nie dając żadnych objawów przez okres od 7 do 12 lat. Pierwsze symptomy często umykają uwadze pacjenta, ponieważ są bardzo niespecyficzne i w większości przypadków przypominają powszechne dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Bóle brzucha
Zmiana rytmu wypróżnień
Naprzemienne występowanie zaparć i biegunek
Krew w stolcu lub krwawienie z odbytu
Niewyjaśnione osłabienie
Niedokrwistość bez innych objawów ze strony przewodu pokarmowego
Utrata masy ciała

Wyczuwalny guz w podbrzuszu po prawej stronie
Tępy ból w okolicy podbrzusza po prawej stronie, w okolicy pępka lub nadbrzusza – mylony z zapaleniem wyrostka robaczkowego
Wzdęcia i bóle o charakterze kolki jelitowej
Uczucie niepełnego wypróżnienia – parcie daremne
Brak łaknienia

gruczolakorak (adenocarcinoma) – dotyczy około 90 % przypadków
- gruczolakorak sitowaty typu czopiastego (cribriform comedo-type adenocarcinoma),
- rak rdzeniasty (medullary carcinoma),
- rak mikrobrodawkowaty (micropapillary carcinoma),
- gruczolakorak śluzowy (mucinous adenocarcinoma)
- gruczolakorak ząbkowany (serrated adenocarcinoma),
- rak sygnetowatokomórkowy (signet ring cell carcinoma);
rak gruczołowo-płaskonabłonkowy (adenosquamous carcinoma);
rak wrzecionowatokomórkowy (spindle cell carcinoma);
rak płaskonabłonkowy (squamous cell carcinoma);
rak niezróżnicowany (undifferentiated carcinoma).

Jednym z podstawowych składników opisu patologicznego nowotworu mającym znaczenie prognostyczne jest stopień złośliwości histologicznej.

G1 (nowotwór najbardziej zróżnicowany, rokujący lepiej),
G2 (średnio zróżnicowany),
G3 (słabo zróżnicowany o gorszym rokowaniu).

Większość zachorowań na nowotwory złośliwe jelita grubego występuje po 50 roku życia bo aż 94%, przy czym ponad 75% u obu płci przypada na osoby starsze ,po 60 roku życia. Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego wzrasta z wiekiem, przy czym u mężczyzn jest około 1,5-2 razy wyższe niż u kobiet.